Kominek od A do Z - sezonowanie drewna do kominka

Jakie drewno nadaje się do spalania w kominku

Tylko drewno sezonowane, albo suszone w suszarniach.

Proces sezonowania drewna trwa 2-3 lata i nie da się tego procesu skrócić w warunkach naturalnych.
I nie łudźcie się, że drewno, które było suszone w warunkach naturalnych przez 1 rok, będzie się nadawało do palenia w kominku, bo nie będzie - nawet jeśli sprzedawca drewna kominkowego będzie zapewniał, że można nim śmiało palić w kominku. Owszem palić można, ale z palenia takim drewnem będą tylko kłopoty i problemy.
Nie dajcie się zwieść wykonanemu naprędce przez sprzedawcę, pomiarowi wilgotności drewna.
O właściwym i pewnym pomiarze wilgotności drewna czytaj poniżej.

Skrócenie procesu suszenia jest możliwe, ale tylko w suszarniach. Tak suszone drewno będzie jednak wyraźnie droższe.

Na czym polega sezonowanie drewna

Sezonowanie drewna to inaczej suszenie świeżego drewna w warunkach naturalnych. Sezonowanie jest procesem powolnym trwa długo min. 2-3 lata, w zależności od gatunku drewna. Ale jest też przy tym coś więcej niż tylko samo odparowywanie wody.
Drewno zbudowane jest w dużej mierze z długich rurkowatych naczyń, przewodzących wodę i sole mineralne od korzeni do liści. Woda w takich naczyniach mocno jest uwięziona. Kapilarna struktura tych naczyń skutecznie zabezpiecza drzewo przed nadmiernym i szybkim wysychaniem w okresach suszy. I co ciekawe, struktura ta działa tak nawet wtedy, gdy drzewo zostało już ścięte. Drzewo w naturalny i specyficzny dla siebie sposób broni się przed utratą wilgoci. Nawet po ścięciu drzewa struktura kapilarna powoduje zatrzymywanie wilgoci wewnątrz drewna. Ponadto po ścięciu drzewa lub po uszkodzeniu tej struktury, żywe (jeszcze) komórki miękiszu drzewnego blokują kanaliki naczyń, co dodatkowo zapobiega szybkiej utracie wody. Wszystko to sprawia, że w warunkach naturalnych, procesy te istotnie wydłużają parowanie wody i powodują, że suszenie przebiega powoli.

Suszenie drewna kominkowego w suszarniach

Chcąc wyeliminować albo ograniczyć te naturalne procesy zachodzące w drewnie, w trakcie suszenia, a spowalniające jego wysychanie, należy je poddać parzeniu. Pod działaniem gorącej pary wodnej komórki miękiszu drzewnego szybko zamierają i proces blokowania naczyń ustaje. Tak właśnie dzieje się w suszarniach drewna.
Suszenie drewna w suszarniach odbywa się w kilku etapach, a pierwszym z nich jest właśnie podgrzewanie struktury drewna. Podgrzewanie drewna powoduje szybkie otwarcie się tej struktury, co ułatwia i przyspiesza cały proces uwalniania wody i suszenia.

Inaczej jest z drewnem, które wcześniej przeszło już proces sezonowania do końca, a potem zostało zamoczone i jest mokre. Takie drewno nie potrzebuje długiego czasu, żeby wyschnąć. W tym przypadku proces schnięcia jest krótki - w sprzyjających warunkach wystarczy nawet 3-4 tygodnie.

Jak ocenić przydatność drewna do palenia w kominku

W tej sekcji poradnika "Kominek od A do Z" zajmiemy oceną wilgotności drewna.
Nie dajcie się zwieść pomiarowi miernika wilgotności, który kupiliście za kilkadziesiąt złotych i przyłożycie jego igły gdzieś na powierzchni drewnianego klocka. Mierzy on wilgotność drewna najczęściej do głębokości 1cm, tylko niektóre do 2cm. Pomiar takim miernikiem dotyczy więc tylko wierzchnich warstw drewna i nawet jeśli miernik wskaże 15-20%, to w głębszych warstwach drewna z dużym prawdopodobieństwem będzie więcej.
Profesjonalne przyrządy z kolei mierzą co prawda do większej głębokości (5-6 cm), ale w wyniku pokazują średnią wartość wilgotności. Mimo, że miernik pokaże wartość 20%, to w zewnętrznych warstwach będzie mniej (np. 15%), a w głębszych może być nawet np. 28%.
Nas interesuje nie średnia wilgotność, ale maksymalna jej wartość w całym przekroju. Bo dopiero to pozwala właściwie ocenić przydatność drewna do palenia w kominku.
Przy pomiarze, w zewnętrznych warstwach drewno może mieć wilgotność 15%, ale im głębiej, to będzie ona rosnąć. W drewnie, w którym proces sezonowania nie został zakończony, wilgotność warstw wewnętrznych może mieć wartość 30% i więcej, a takie drewno nie nadaje się jeszcze do kominka. Przy jego spalaniu zewnętrzne warstwy będą się spalać dobrze, ale wewnętrzne będą się już "wędzić". Dlatego ważne jest aby ta wilgotność nie przekroczyła 20% w całym przekroju drewna, a nie tylko na brzegach.
Drewno suche ma wyższą wartość energetyczną - daje więcej ciepła przy spalaniu. Natomiast im więcej w nim wilgoci, tym trudniej się pali i daje mniej ciepła. Warto więc zadbać o to, żeby było rzeczywiście suche, a nie tylko powierzchownie suche.

By poprawnie zmierzyć wilgotność drewna i określić jego przydatność do palenia w kominku, trzeba przestrzegać pewnych zasad:

• wybieramy ze sterty drewna nie popękany klocek drewna o większej grubości
• rozłupujemy go tuż przed pomiarem
• wbijamy igły miernika w środkowej części rozłupanego drewna, a więc tam, gdzie wilgotność jest największa i odczytujemy wskazanie miernika
• dla pewności taki pomiar wykonujemy dla 5 różnych klocków drewna i uśredniamy wynik pomiaru

Jeśli średni wynik z pięciu pomiarów mieści się pomiędzy 15-20%, to drewno nadaje się do palenia w kominku.
Drewno do palenia w kotle centralnego ogrzewania może mieć trochę więcej (do 25%), ale do kominka nie polecam takiego drewna. Drewno o takiej lub wyższej wilgotności, zanim włożymy do kominka, trzeba dalej sezonować i suszyć.

Jak w domowych warunkach ocenić przydatność kupionego drewna do spalania w kominku.

Można umieśćmy kawałek drewna w palącym się kominku - jeden kawałek na próbę. Kładziemy go na rozżarzone węgle tak, by widzieć przekrój poprzeczny polana i obserwujemy. Jeśli podczas spalania wydzielają się krople wody lub para wodna, to jego wilgotność jest zbyt wysoka. Można też czasem zaobserwować, że drewno syczy oraz gwiżdże przy spalaniu, co oznacza, że wydziela się para wodna. Takie drewno trzeba dosuszyć.
Zwróćmy też uwagę na jego korę - kora odpada trudniej z drewna nie dosuszonego. Drewno dobrze wysuszone będzie też zauważalnie bardziej popękane i ciemniejsze.
Drewno właściwie sezonowane będzie też lżejsze niż niedosuszone. Gdy weźmiemy do ręki dwa podobnej wielkości kawałki tego samego gatunku drewna - jeden stary z naszego składziku, a drugi niedawno zakupiony - to powinny one mieć podobną masę. Jeśli drewno zakupione jest cięższe, to oznacza, że nie jest ono jeszcze dobrze wysuszone - zawiera więcej wody.